Porady

Fotografia czarno-biała, inaczej monochromatyczna, najczęściej kojarzy nam się z przeszłością. Zanim pod koniec XX wieku wynaleziono fotografię barwną, zdjęcia można było wykonywać jedynie w odcieniach szarości.

Czy teraz, gdy do dyspozycji mamy całą gamę kolorów, jest w ogóle sens mówić o fotografii czarno-białej? Oczywiście. Bardzo często po ten środek sięgają doświadczeni fotografowie tworząc prawdziwe dzieła sztuki. Jednak często osoby początkujące starając się naśladować swoich mistrzów konwertują zdjęcia nie myśląc o tym, po co właściwie to robią. Świadomość swojego celu i efektów pracy jest jednak równie ważna, jak umiejętna konwersja zdjęcia do czerni i bieli. W jakich sytuacjach warto postawić na taką formę?

Tematyka zdjęcia

Zdjęcia tworzone za pomocą fotografii monochromatycznej są często nacechowane emocjonalnie. Z jednej strony jest to wpływ skojarzeń z przeszłością, o których już pisałam, z drugiej wynik tego, że taki rodzaj fotografii jest idealnym środkiem do przekazywania emocjonalnie nacechowanej tematyki.

Największą zachętą do użycia tego rodzaju fotografii powinna być dla Ciebie ważna tematyka, dotycząca emocji ludzi, których fotografujesz lub ogólnego, podniosłego nastroju. Dodatkowo możesz pamiętać o tym, że odcienie szarości przypominają o starych czasach, jeśli więc Twoje zdjęcie odwołuje się do historii, możesz spokojnie użyć tego rodzaju fotografii w celu uwyraźnienia atmosfery.

Zdjęcia monochromatyczne są także dobrym wyborem w przypadku dokumentów i reportaży. Coraz bardziej popularne są także przy portretach.

Skupiasz się na różnicach

Odpowiednie operowanie czernią i bielą pozwala na uwidocznienie kontrastu. Jest to środek, którego nie można ignorować. Uwypukla on różnice między obiektami, a także pozwala na podkreślenie i wyróżnienie jednego elementu.

Jednak najbardziej oddziałującym na odbiorcę środkiem jest pokazanie różnic między obiektami. Kontrast może pomóc Ci zwrócić uwagę na przepaść dzielącą dwa elementy, a biel i czerń bez problemu wskażą także na interpretację obrazu. Jeśli Twoje zdjęcie ma dotykać wartości i oceny moralnej pewnych obiektów czy zdarzeń, taki środek będzie niesamowicie pomocny. Biała sukienka przypomina o niewinności, ale w kontraście z czarnym ubiorem mężczyzny ukaże w pełni bezbronność osoby na zdjęciu.

fot. Jonathan Kos-Read

Chcesz pokierować uwagą odbiorców

Fotografia monochromatyczna pozwala odbiorcy skupić się na tym, co ważne na zdjęciu. Jest to szczególnie ważne, gdy w fotografii chcemy zwrócić uwagę na jakąś szerszą tematykę lub problem, nie tylko pięknie ująć obraz. Taki rodzaj zdjęcia sprawia, że w bardziej klarowny sposób zostaje przedstawione to, co jest najistotniejsze.

W zdjęciach monochromatycznych ważny jest więc przekaz. Zwłaszcza dla początkujących bardzo ważne będzie dowiedzenie się, jak odpowiednio opowiedzieć historię przez zdjęcie czarno-białe. Jest to bowiem odpowiedni środek, ale jednocześnie dobra fotografia wymaga tutaj dużych umiejętności, wyczucia i doświadczenia. Należy zdawać sobie sprawę z tego, że jaśniejsze punkty automatycznie przyciągną wzrok odbiorcy, a odpowiedni kontrast może narzucić konkretną interpretację.

Jeśli więc masz wybraną tematykę i jest ona dla Ciebie ważna lub Twoim celem jest wzbudzenie emocji, fotografia czarno-biała będzie idealna do tego celu. Nie bój się używać jej do tworzenia wzruszających zdjęć i pokierować uwagę odbiorców na ważny aspekt przestrzeni.

Pragniesz wyróżnić inne środki wyrazu

Podobnie jak w poprzednim punkcie, chodzi o kierowanie uwagą. Jednak w tym przypadku nie mówimy o tematyce i kryjącym się za zdjęciem przekazie, a o środki wyrazu odmienne od zabawy kolorami. Przede wszystkim mówimy tutaj o kompozycji, wskazaniu na ciekawą fakturę, od której barwa może odciągać wzrok, a także ciekawe kształty. Taki rodzaj fotografii jest wprost idealny do uchwycenia niespotykanej architektury.

Twoim celem może być wskazanie na wyjątkowo interesującą konstrukcję mostu, zakrzywioną drogę czy szczegóły, które na kolorowych zdjęciach pozostają mniej widoczne. To może wydawać Ci się nieprawdopodobne, ale gdy uchwycisz swoją wizję w czerni i bieli, osoby którym pokażesz zdjęcia przyłożą większą wagę do tego, co rzeczywiście się na nim znajduje. Fotografie kolorowe są oglądane jako całość, niewiele osób je analizuje. Jednocześnie kompozycja zdjęcia, a także kształty i cienie zostają o wiele częściej zwyczajnie zignorowane.

Fotografujesz w pochmurny dzień

Jeśli zazwyczaj fotografujesz w kolorze, możesz uwielbiać słoneczną pogodę. Odpowiednie oświetlenie jest dla Ciebie blogosławieństwem i gdy tylko pogoda się psuje, okazuje się, że cierpisz na niedobór zajęć. Jednak nie rezygnuj z takich dni i następnym razem w pochmurny poranek wykorzystaj się na odkrywanie czarno-białej fotografii.

Właśnie takie warunki są najbardziej lubiane przez wielu fotografów głównie ze względu na mały kontrast. Kolorowe zdjęcia w pochmurne dni wychodzą zwyczajnie nudne. Możesz jednak sprawić, że na fotografii widoczne nie będzie tylko światło, ale także kompozycja, czy to, co kryje się za obrazem.

Kolory są bez znaczenia

Tak jak pisałam, rezygnacja z kolorów może pomóc Ci zwrócić uwagę na pewne aspekty fotografii, jak tematyka czy element mocno kontrastujący z tłem. Jest to więc doskonały środek, by odciągnąć wzrok odbiorcy od koloru. Ale nawet jeśli nie masz zamiaru wskazywać na nic konkretnego, używaj fotografii monochromatycznej, gdy barwy nie są na zdjęciu istotne.

fot. Nagarjun Kandukuru

Zdarza się, że jaskrawy, niepasujący kolor jest jedynym, co pozwala na dobry odbiór fotografii. Rozmaitość barw może oddawać nastrój, a także pokazywać jedyną (ale równie znaczącą) różnicę między elementami. Pojedyncza barwa często ukazuje absurd sytuacji, ale potrafi być także bohaterem zdjęcia, tak jak zostało ukazane powyżej. I w tych momentach kolorowa fotografia to idealne narzędzie i nie warto z niego rezygnować. Nie zapominaj o tym.

Autor: Marcin Janik